Ekoloji Nedir?
Ekoloji, insan da dahil olmak üzere doğadaki tüm canlıları inceleyen bir bilimdir. Ayrıca canlıların birbirleri arasında kurdukları hayati ilişki de ekolojinin kapsadığı alanlar arasında yer alır.
Geniş bir inceleme alanına sahip olan ekoloji sayesinde tükenmekte olan dünya kaynaklarını gelecek nesillere aktarmanın yolları üzerine kapsayıcı bir çevrebilim çalışması ortaya konulabilir.
Ekoloji Nedir?
Canlıların yaşamlarını devam ettirebilmek için doğanın sunduğu imkanları doğru bir biçimde değerlendirmesi ve bu imkanların zarar görmemesi gerekir.
İstatistiksel ekoloji, bitki ya da deniz ekolojisi gibi uzmanlık gerektiren ekoloji alt alanları doğal kaynakların doğru kullanılmasında ve canlıların hayatını devam ettirmesinde ihtiyaç duydukları tüm detayları ortaya koyar.
Peki, canlı hayatında bu denli büyük bir yer kaplayan ekoloji tam olarak nedir?
Ekoloji doğadaki bütün canlıların, yaşadıkları doğa içerisindeki diğer canlılarla olan ilişkilerini anlamlandırmasına yardımcı olan bir bilim alanıdır.
Doğadaki tüm varlıklarla ilgili ortaya koyulan yeni bilgiler ışığında, canlıların hayat kalitesinin artmasına yardım ederken ekosistem dengesinin korunması için gerekli yöntemlerin belirlenmesini de sağlar.
Ekosistem kavramından söz edildiğinde öncelikle canlı varlıklar akıllara gelse de doğadaki canlı cansız her şeyi sistemin içine dahil etmek yanlış olmaz.
Ekolojinin amacı ekosistem içerisindeki canlıların hayat kalitesini, kaynak tüketimini de göz önüne alarak arttırmak olarak ifade edilebilir.
Hal böyle olunca başta tarımsal ekoloji olmak üzere çevre koşullarının canlı üzerindeki olumsuz özellikleri minimize edilmelidir. Bu noktada akıllara “Tarımsal ekoloji ne işe yarar?” sorusu gelebilir.
Tarımsal Ekoloji Ne İşe Yarar?
Canlılar, doğadaki yenilenemeyen kaynaklarla hayatını devam ettirmeye çalışır. Fakat son yıllarda artan talep karşısında doğanın bilinçsiz bir şekilde kullanılması doğal dengenin bozulmasına neden olmaktadır.
Özellikle tarımsal üzerimde kullanılan ve kısa vadede başarı getirirken uzun vadede istenmeyen sonuçlar ortaya çıkarabilecek potansiyeldeki maddeler, doğanın yanı sıra insan hayatını olumsuz etkiler.
Tarımsal ekoloji, tüm bu aksaklıkları ortadan kaldırmayı amaçladığı için dünya geneli için kritik önem taşıyan bir çalışma sistemine sahiptir.
Ekolojik tarımın hedeflerini öncelikli olarak topraktan optimum düzeyde verimlilik sağlamak oluşturur. Tarımsal işletmelerin üretimini arttıracak olan sistem, aynı zamanda işletmelere çok yönlülük kazandırarak gelir artışını da hedefler.
Toprak sağlığından bitki direncine, uygun gübreleme işleminden doğru türlerin seçimine kadar doğa döngüsünün olması gerektiği gibi devam etmesi için yapılan çalışmaların her biri ekolojik tarımın içerisinde bulunur.
Türkiye’de 1998 yılında bu alanda başlatılan çalışmalar son yıllarda etkisini giderek arttırmaktadır.
Teknolojinin daha verimli bir biçimde kullanıldığı ekolojik tarım sistemi çevreyi kirleten ve doğal döngüyü negatif biçimde etkileyen yıkıcı faktörlerin etkisini azaltır.
Günümüzde adından sıkça söz ettiren, küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği konusu da bu anlamda büyük bir önem taşır.
İklim koşullarına bağlılığı en aza indirgeyen sistemler biyoçeşitliliğe dayalı tarımın daha çok kabul görmesine katkı sağlar.
Organik madde bakımından güçlü, su tutma gücü artırılan toprak ve uygun gübreleme yöntemleri ile toprağın verim kapasitesi ekolojik tarımla arttırılabilir.
Sistem sadece günümüz için değil yarınlar için de besin üretmeyi amaçlar.
Ekoloji Piramidi Nedir?
Ekosistemin bileşenleri arasında güçlü fakat bir o kadar da karmaşık olan onlarca bağlantı bulunur.
Organizmalar üzerinde oluşan öngörülebilen değişiklikler ekoloji piramidi ile gösterilebilir.
En basit haliyle besin zincirindeki basamakları gösteren piramit biyokütle, sayılar ve enerjiyi esas alacak şekilde oluşturulur.
Piramidin ilk olarak bir İngiliz ekolojist olan Charles Elton tarafından ortaya atıldığı bilinmektedir. Ekoloji piramidinin en geniş basamağını üreticiler oluşturur.
İkinci sırada birinci dereceden tüketiciler, son basamağında ise ikinci dereceden tüketiciler bulunur.
Genellikle tabanda geniş olup yukarı doğru daralan piramitlerde, ölü bir hayvan ya da bitki ile beslenen organizmalar gösteriliyorsa birtakım farklılıklar ortaya çıkabilir.
Enerji akışının tek yönlü olması piramidin şeklinde değişikliğe sebep olur. Ekolojik piramit türlerinden biri olan enerji piramidi, besin zinciri içindeki besin kütlesinin geçiş hızını belirler.
Böylece açığa çıkan enerjinin büyüklüğü ortaya çıkar. Sayı piramidi ise istatistiklere ulaşmayı sağlar. Doğal döngüdeki değişikliğin net bir biçimde görülmesine zemin hazırlar.
Özetle, ekoloji piramidi gerek bugünü gerekse geleceği çeşitli verilerle tanımlamayı kolaylaştırabilir.
Atılacak adımların ne yönde olması gerektiğini görmeyi kolaylaştırır.
Enerji akışı ve verimdeki değişimler de piramitler yardımı ile takip edilebilir.
Ekoloji ve İklim Değişikliği Arasındaki İlişki
“Ekoloji ne demek?” sorusu kadar “Ekoloji ve iklim arasında nasıl bir ilişki var?” sorusu da büyük bir önem taşır.
Çevre ve ekoloji birbirinden ayrılmaz iki kavram olarak ifade edilir.
Gerek atmosferdeki gerekse de okyanuslardaki değişiklikler canlı yaşamının can alıcı noktası olan biyosferi etkiler.
Biyosferde meydana gelen bozulmalar tüm canlıların hayatını tehdit edebilir.
Sera gazı emisyonuna bağlı olarak canlıların dayanıklılığının giderek azalması bu duruma bir örnektir.
Ekoloji ve çevrenin biyosfer üzerindeki karşılıklı bağımlılığını ortaya koymaya çalışan bilimsel araştırmalar, iklimin ekolojik denge üzerindeki etkisinin gün geçtikçe arttığını gösterir.
Elde edilen veriler şimdiden ekosistemin karşı karşıya olduğu tehdidi gözler önüne serer. Ekosistem üzerindeki değişiklikler biyo çeşitliliği tehdit eder niteliklere sahiptir.
Farm Mahal Çiftliği